ESAD'IN DÜŞÜŞÜ VE ARAP BAHARI'NIN YANKILARI

Zorbalığın Başarısızlığı ve Suriye'nin Yeni Yöneticileri
     Beşar Esad'ın devrilmesi, Orta Doğu'da kaba güçle istikrar sağlama inancını yıktı. Dünyanın en acımasız rejimlerinden biri olan Suriye rejiminin gizli zulümleri açığa çıktı: işkence, kötü hapishane koşulları ve sistematik baskı. İran ve Rusya'nın desteği Esad'ı kurtaramadı; Suriye ordusunun iradesi de yetersizdi. İsyancı grup Hayat Tahrir el-Şam'ın Aralık ayında Şam'a ulaşmasıyla başkent savaşmadan düştü.

     Rejimin çöküşü, Arap Baharı'nın "serap" olduğu yönündeki efsaneyi çürüttü. 2010-2012'deki ayaklanmalar birçok ülkede otoriter rejimlerin sıkılaşmasıyla sonuçlandı. Ancak, Arap hükümetleri halkın taleplerini karşılamadıkça protestolar devam edecek. Suriye'nin yeni liderleri demokratik reformlar benimsemezse, aynı kaderi paylaşacaklar.

Arap Dünyasında Süregelen İşlev Bozukluğu
     Körfez ülkeleri bile iç zorluklarla karşı karşıya. Suudi Arabistan iç reformlara odaklandı, sosyal kısıtlamaları azalttı, ancak genç işsizlik gibi temel sorunlar devam ediyor. Mısır, Ürdün ve Tunus ekonomik bağımlılıklarını azaltamıyor; Lübnan, Libya, Sudan ve Yemen ise başarısız devletler haline geldi.

     Bölge genelinde kötü yönetişim ve ekonomik krizler Arap Baharı'nın itici güçleriydi. Çoğu lider halkın isteklerini karşılamak için somut adımlar atmaktan kaçındı. 2019'da yeni protesto dalgaları görüldü, ancak yine baskıyla bastırıldı. Hiçbir rejim, vatandaşlarına saygı göstermeden ve temel reformlar yapmadan uzun süre ayakta kalamaz.

Suriye'nin Yeni Yolu: Fırsatlar ve Tehlikeler
     Suriye'nin yeni liderleri için en tehlikeli yol, dışlayıcı ve baskıcı bir rejim kurmaktır. Bu, Mısır'da Müslüman Kardeşler'in liderliğinde yaşanan başarısızlığı tekrar eder. Mısır'da Muhammed Mursi'nin dışlayıcı anayasası, milyonların desteklediği bir darbeyle sonuçlandı. Aynı hataları tekrarlamak, Suriye'deki devrimin kazanımlarını yok eder.

     Ancak, Suriye daha kapsayıcı bir yaklaşımı seçerse bölge için dönüm noktası olabilir. Ahmed el-Şara'nın farklı grupları yönetime dahil etme niyetini belirtmesi umut verici, ancak söylemler somut adımlarla desteklenmeli. Yeni bir anayasa ve temsili bir hükümetin kurulması, Suriye'yi daha istikrarlı bir geleceğe taşıyabilir.

Döngüyü Kırmak ve Bölgeye İlham Vermek
     Suriye'nin yeni yöneticileri, çoğulculuğu ve kapsayıcı yönetimi benimserse, ülke ekonomik fırsatlar yaratabilir, mültecilerin geri dönüşünü kolaylaştırabilir ve diğer Arap hükümetlerine reform için baskı uygulayabilir. Aksi takdirde, bölgeyi daha fazla istikrarsızlık ve otoriterliğe geri dönüş bekliyor.

     Her protesto dalgası, Arap nüfusunun kurumsal reform ihtiyacını daha da belirginleştirdi. Suriye'nin başarısı, sonunda protesto ve baskı döngüsünü kırarak bölgeyi daha müreffeh bir geleceğe taşıyabilir.

KAYNAKÇA

• https://www.foreignaffairs.com